logo

Czym jest WZW

Zapoznaj się z podstawowymi informacjami o WZW, możliwościach leczenia oraz ośrodkach realizujących programy lekowe. W przypadku dodatkowych pytań zachęcamy do zadawania pytań za pośrednictwem mediów społecznościowych Pana Wątroby:

Zagadnienie HCV HBV
Czym jest WZW Wirus zapalenia wątroby typu C
(hepatitis C virus - HCV)		 Wirus zapalenia wątroby typu B
(hepatitis B virus - HBV)
Jakie są drogi zakażeń?

HCV przenosi się przez kontakt z zakażoną krwią.

Do sytuacji, w których może dojść do przeniesienia zakażenia z jednej osoby na drugą, należą:

  1. drobne zabiegi medyczne, np. zastrzyk, pobranie krwi, usunięcie znamienia – jeśli nie zachowuje się przy nich sterylności;
  2. transfuzja krwi lub preparatów krwiopochodnych (przed rokiem 1992)
  3. dializa nerek
  4. wizyty u dentysty, salony tatuażu i odnowy biologicznej w których używa się sprzętu źle wysterylizowanego
  5. przyjmowanie narkotyków dożylnie lub donosowo
  6. udzielanie pierwszej pomocy ofiarom wypadków bez zachowania należytego zabezpieczenia, jeżeli poszkodowany jest zakażony HCV
  7. wspólne korzystanie ze sprzętów, na których mogą posiadać na swoje powierzchni krew osoby zakażonej HCV – tj. maszynki do golenia, szczoteczki do zębów lub innych przyborów
  8. niezabezpieczone kontakty seksualne z wieloma partnerami
  9. przeniesienie wirusa z matki zakażonej HCV na nowonarodzone dziecko

Największe czynniki ryzyka zakażenia się wirusem HBV jest kontakt z krwią osoby zakażonej lub w mniejszym stopniu płynami ustrojowymi.

Do sytuacji, w których może dojść do przeniesienia zakażenia z jednej osoby na drugą, należą:

  1. przetoczenia krwi i przetoczenia środków krwiopodobnych (zakażonych wirusem HBV);
  2. używanie niejałowych igieł/strzykawek, w szczególności podczas iniekcji związanych z dożylnym podawaniem narkotyków.
  3. wizyty u dentysty, salony tatuażu i odnowy biologicznej w których używa się sprzętu źle wysterylizowanego
  4. dializy, badania endoskopowe i kolonoskopowe oraz inne zabiegi, w czasie których może dojąć do przerwania ciągłości skóry lub błon śluzowych.
  5. Kontakty seksualne (zakażenie przez przerwanie ciągłości błony śluzowej) - w odróżnieniu od HCV w przypadku HBV ryzyko zakażenia drogą seksualną jest dużo istotniejsze.
  6. Przeniesienie zakażenia z matki na dziecko podczas ciąży i porodu (tzw. transmisja wertykalna)
Diagnostyka

W celu wykrycia zakażenia wirusem HCV należy wykonać test kasetkowy anty-HCV (wynik w 15 minut) lub standardowe badanie krwi na obecność przeciwciał anty-HCV. Przeciwciała anty-HCV pojawiają się średnio po 4-10 tygodniach od ekspozycji. Dodatni wynik testu/badania oznacza, że pacjent miał kontakt z wirusem HCV. W celu potwierdzenia lub wykluczenia zakażenia należy wykonać badanie HCV RNA (badanie wykazuje obecność materiału genetycznego wirusa HCV w organizmie, pojawia się we krwi obwodowej między 1 a 3 tygodniem od ekspozycji). Dodatni wynik badania HCV RNA oznacza, że pacjent jest zakażony wirusem HCV. Ujemny wynik HCV RNA najczęściej świadczy o tym, że badana osoba nie jest zakażona wirusem HCV, nawet gdy wcześniej we krwi tej osoby stwierdzono obecność przeciwciał anty-HCV. Taki wynik badań diagnostycznych uzyskać mogą osoby, u których doszło do samoistnej eliminacji wirusa HCV.

Od 1 lipca 2022 roku zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia zmieniającym rozporządzenie w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej lekarz POZ (Podstawowa Opieka Zdrowotna) może zlecić pacjentowi wykonanie badania anty-HCV.

Do końca 2022 roku w każdej placówce laboratoriów ALAB można wykonać darmowy test anty-HCV. W przypadku dodatniego wyniku testu pacjent otrzyma również za darmo badanie HCV RNA, które potwierdza lub wyklucza zakażenie. Lista placówek: https://www.alablaboratoria.pl/20246-hcv--tego-wirusa-moze-miec-kazdy

Pierwszy etap diagnostyki HVB to testy serologiczne. Badanie polega na wykonaniu oznaczeniu obecności antygenu powierzchniowego HBs w surowicy krwi pacjenta. Wykrycie antygenu HBs we krwi obwodowej może świadczyć o zakażeniu wirusem zapalenia wątroby typu B. Dalsza diagnostyka polega na oznaczeniu antygenu HBe, przeciwciał anty-HBe oraz poziomu wirusowego materiału genetycznego (HBV DNA) w surowicy krwi.

W diagnostyce serologicznej zakażeń HBV dostępne są również szybkie testy kasetkowe do jakościowego wykrywania w krótkim czasie (kilkunastu minut) antygenu powierzchniowego HBsAg w osoczu, surowicy i krwi pełnej (w tym krwi włośniczkowej z palca).

Ilościowe oznaczenie DNA wirusa zapalenia wątroby typu B (HBV) w krwi stosuje się głównie do ostatecznego potwierdzenia zakażenia HBV oraz na etapie monitorowania leczenia przeciwwirusowego. Wykonywane jest techniką łańcuchowej reakcji polimerazy (PCR-real time). Pozwala na oznaczenie ilościowe krążącego w krwi kwasu dezoksyrybonukleinowego (DNA) wirusa zapalenia wątroby typu B (HBV) oraz określenie liczby jego cząstek (stanowi również marker aktywności replikacji wirusa). Umożliwia to lekarzom dobranie odpowiedniego leczenia oraz modyfikacji terapii w trakcie jej trwania. DNA HBV może być wykrywany w krwi znacznego odsetka osób, które „wyzdrowiały” z ostrego lub przewlekłego zapalenia wątroby typu B.1
Czy mogę się zaszczepić? Brak szczepionki

Szczepionka dostępna

Obecnie obowiązkowo stosuje się:

  1. Obowiązkowe szczepienia noworodków (od 1996 r.)
  2. Pracowników służby zdrowia i studentów uczelni medycznych.
  3. Szczepieniu przeciwko WZW typu B powinny być poddane również osoby narażone na zakażenie w związku z wykonywaniem obowiązków służbowych (m.in. policjanci, strażacy, służba więzienna czy żołnierze wyjeżdżający na misje)
Czy jest możliwość całkowitego wyleczenia? Tak Nie
Jak przebiega leczenie?

Leczenie HCV w większości przypadków trwa od 8 do 12 tyg.

Dostępne obecnie produkty lecznicze o bezpośrednim działaniu przeciwwirusowym, (tzw. DAA), wykazują niemal 100% skuteczność.

Obecnym celem terapeutycznym jest całkowita eliminacja wirusa, a w konsekwencji zahamowanie dalszej progresji choroby i związanych z nią komplikacji zakażenia oraz zatrzymanie dalszej transmisji. Warto jednak pamiętać, że w przypadku pacjentów z marskością wątroby i zaawansowanym włóknieniem, konieczna jest okresowa (najczęściej co 6-miesięcy) ocena USG wątroby, pod kątem raka wątrobowokomórkowego (HCC)

Leczenie polega na przyjmowaniu tabletek, w większości przypadków w trakcie trwania terapii nie występują działania niepożądane związane z terapią lub mają one charakter łagodny.

Na początku leczenie pacjentów zakażonych HBV najczęściej prowadzi się w terapii z wykorzystaniem interferonu pegylowanego (PEG-IFN-α2a) przez 48tyg.

Leczenie to może ulec modyfikacji z zastosowaniem analogów nukleozydowych lub nukleotydowych po 12 lub 24 tygodniach w przypadku nieuzyskania zadawalającej odpowiedzi na leczenie interferonem.

Podstawą uznania terapii za skuteczną jest supresja replikacji HBV poniżej progu wykrywalności w surowicy (zgodnie ze współczesnymi standardami przyjmuje się jako odpowiednią do takiej oceny wartość HBV-DNA poniżej 15 IU/m

Leczenie interferonem przeważnie obarczone jest skutkami ubocznymi. U większości pacjentów występują objawy podobne do grypy – bóle mięśni, gorączka. Dość często obserwowane są zaburzenia depresyjne.
Ile kosztuje leczenie?

Leczenie HCV odbywa się w ramach programu lekowego Ministerstwa Zdrowia i jest w pełni refundowane dla osób ubezpieczonych

Nie obowiązuje rejonizacja

W większości placówkach nie ma kolejek do leczenia i kwalifikacja pacjentów odbywa się na bieżąco

Program lekowy: Leczenie przewlekłego wirusowego zapalenia wątroby typu C terapią bezinterferonową

Leczenie HBV odbywa się w ramach programu lekowego Ministerstwa Zdrowia i jest w pełni refundowane dla osób ubezpieczonych

Nie obowiązuje rejonizacja

Program lekowy: Leczenie przewlekłego wirusowego zapalenia wątroby typu B
www.gov.pl/web/zdrowie/choroby-nieonkologiczne
Gdzie szukać leczenia? www.terminyleczenia.nfz.gov.pl
Ilu chorych w Polsce? Według najnowszych danych Polskiej Grupy Ekspertów HCV, szacuje się, że wirusem HCV zakażonych jest około 150 tys. dorosłych osób. Niestety tylko 20% z nich wie o swojej chorobie. Szacuje się, że w Polsce z przewlekłym zakażeniem HBV żyje 350-450 tys. osób, przy czym brak jest badań które pozwoliłyby na precyzyjne oszacowanie tej liczby.

ZRÓDŁA

  1. https://watrobanieboli.pzh.gov.pl/o-programie/diagnostyka-zakazen-wirusowego-zapalenia-watroby-typu-b-i-c/
    https://www.mp.pl/pacjent/badania_zabiegi/136659,markery-wirusowego-zapalenia-watroby
  2. „Projekt ‘Zapobieganie zakażeniom HCV’ ”, Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny w Warszawie
  3. „Projekt KIK/35 Zapobieganie zakażeniom HCV jako przykład zintegrowanych działań w zdrowiu publicznym na rzecz ograniczenia zakażeń krwiopochodnych w Polsce” Red. Wysocki, Zieliński, Gierczyński; Wyd. NIZP-PZH 2017 (www.jestemswiadom.org/publikacja-podsumowujaca-dzialania-i-osiagniecia-projektu-kik35-zapobieganie-zakazeniom-hcv/)
  4. http://www.hcv.pzh.gov.pl/Page/o-hcv
  5. Halota W, Flisiak R, Juszczyk J, i wsp. Recommendations of the Polish Group of Experts for HCV for the treatment of hepatitis C in 2020. Clinical and Experimental Hepatology. 2020;6(3):163-169. doi:10.5114/ceh.2020.98606
  6. Gańczak M. i wsp. (2016) Prevalence of HBV infection and knowledge of hepatitis B among patients attending primary care clinics in Poland; J. Community Health; 41:635-644